- Strona główna
- »
- Matczyne Królestwo
- »
- Legiony Dąbrowskiego
Legiony Dąbrowskiego
Na kartach historii
LEGIONY DĄBROWSKIEGO
9 stycznia 1797 roku za staraniem gen. Henryka Dąbrowskiego i zgodą Napoleona Bonapartego w Lombardii (Północne Włochy) powstały Legiony Polskie powszechnie zwane Legionami Dąbrowskiego. Przypomnieć należy, że po III rozbiorze Polski nastąpiła fala emigracji żołnierzy i oficerów z Polski do Włoch i Francji. Współtwórcami Legionów byli Karol Kniaziewicz, Józef Wybicki i Antoni "Amilkar" Kosiński. W maju 1797 roku w szeregach Legionów stanęło około 7 tysięcy żołnierzy, głównie Polaków przebywających na emigracji oraz polskich jeńców i dezerterów z armii austriackiej, wcielonych do niej uprzednio i zmuszanych do walki z Francuzami. Legiony składały się z dwóch legii. Dąbrowski wprowadził w legionach nowoczesny system dowodzenia na wzór francuski, zniósł kary cielesne, dał możliwość awansu również żołnierzom nie mającym pochodzenia szlacheckiego, nakazał naukę czytania i pisania oraz pogłębianie wiedzy z historii Polski.
Początkowo Legiony walczyły u boku Napoleona. Po zawarciu pokoju z Austrią przeistoczyły się w Korpus Posiłkowy Republiki Cisalpińskiej. Część legionistów została wysłana do Rzymu, gdzie Francja obaliła rządy papieskie. W listopadzie 1798 roku uczestniczyli oni w obronie Republiki Rzymskiej. Miesiąc później oddziały legionistów pod dowództwem Karola Kniaziewicza przyczyniły się do zwycięstwa Francuzów pod Civita Castellana. Potem brali udział w zwycięskiej ofensywie republikanów na Królestwo Neapolu. Następnie tłumili antyfrancuskie powstanie chłopskie w południowych Włoszech. Tu sformowano pułk jazdy nazwany ułani nadwiślańscy. W 1799 r. polscy legioniści (ok. 8 tysięcy) wzięli udział w walkach z wojskami II koalicji antyfrancuskiej . W tym okresie legiony poniosły szereg porażek i ciężkie straty, m.in. w bitwach pod Weroną, Magnano, w oblężonej Mantui, bitwach nad Trebbią i pod Novi. Straty pierwszej legii pod dowództwem Karola Kniaziewicza wynosiły 2 tys. zabitych i rannych; w drugiej legii, dowodzonej wówczas przez Dąbrowskiego, pozostało tylko 800 żołnierzy zdolnych do walki. W 1799 r. powstał nad Renem, dowodzony przez gen. Kniaziewicza, legion zwany naddunajskim, a w 1800 r. Dąbrowski odbudował 6 tysięczny legion pod nazwą Pierwsza Polska Legia. Zakończenie w 1801 r. wojny pomiędzy Francją a państwami koalicji nie przyniosło jednak pozytywnego rozwiązania kwestii polskiej. To powodowało rozprzężenie w szeregach Legionów i zwątpienie. Dochodziło do otwartej krytyki polityki Francji. Oficerowie podawali się do dymisji. Niewygodne Napoleonowi legie zostały wysłane na wyspę San Domingo do tłumienia antyfrancuskiego powstania niewolników murzyńskich. Do Europy powróciło zaledwie kilkuset legionistów. Pozostali zmarli zabici przez tubylców albo w skutek chorób tropikalnych, pewna część osiedliła się w Ameryce. Praktycznie Legiony Dąbrowskiego przestały istnieć już w 1801 roku chociaż część z nich przetrwała jeszcze we Włoszech. W Legionach polskich walczyło w sumie ok. 35 tys. ludzi; zginęło ok. 20 tys. Wykształciły znakomitą kadrę przyszłych oficerów, były szkołą patriotyzmu i demokracji. Symbolem wiary w niepodległość stała się w 1797 roku pieśń legionistów napisana przez Józefa Wybickiego, zwana też "Mazurkiem Dąbrowskiego", która od 1927 r. jest polskim hymnem narodowym. Jako ciekawostkę należy podać, że gen. Jan Henryk Dąbrowski urodził się 2 sierpnia 1755 r. w Pierzchowie w gminie Gdów . Był synem pułkownika Jana Michała Dąbrowskiego i Zofii Marii von Lettow. Matka jego była z rodziny pochodzenia niemiecko-szkockiego, ale zupełnie spolonizowanej.
S.D. /Na podstawie „Kronik Polskich”?