Sanktuarium Macierzyństwa Najświętszej Marii Panny w Dziekanowicach

piątek, 11 maja 2007

Akademia Krakowska

Na kartach historii
                                                                              AKADEMIA KRAKOWSKA

12 maja 1364 roku król polski Kazimierz Wielki aktem fundacyjnym ustanowił w Krakowie Akademię Krakowską, dziś nazwaną Uniwersytetem Jagiellońskim.
Powstanie uniwersytetów stanowiło przełom w rozwoju nauki w średniowieczu. Pierwsze uniwersytety powstały w XII w. Były to: Uniwersytet w Bolonii i Uniwersytet w Paryżu, a potem powołany w 1214 Oxford i w 1231 Cambridge. W Europie Środkowej pierwszym uniwersytetem był Uniwersytet Praski, który powstał w roku 1348. Jego istnienie było bardzo ważne dla Akademii Krakowskiej, bowiem z niego wywodziło się wielu profesorów Akademii Krakowskiej. Istniejące wówczas uniwersytety były pod znacznym wpływem Kościoła ze względu na to, że kadrę profesorską w większości stanowili księża. Stąd też już w1363 roku król wyprawił do papieża delegację z prośbą o zgodę na założenie uniwersytetu. Ówczesny papież Urban V wydał bullę fundacyjną dla studium generale z wydziałami: prawniczym, medycznym, oraz sztuk wyzwolonych.

Pierwowzorem dla uczelni krakowskiej był uniwersytet w Bolonii. Główną przyczyną utworzenia pierwszego uniwersytetu w Polsce była potrzeba wykształcenia dobrej kadry dla administracji państwowej. Profesorowie powstałego w Krakowie uniwersytetu zostali uposażeni dochodami z wielickich żup solnych. Pierwszą siedzibą Akademii Krakowskiej był zamek na Wawelu, a potem podkrakowski Kazimierz. W pierwotnej formie uniwersytet krakowski przetrwał do roku 1370. Po śmierci fundatora działalność jego ustała, a środowisko naukowe przeniosło się na inne uczelnie - w większości do Pragi.
Właściwe losy Uniwersytetu Jagiellońskiego rozpoczynają się z chwilą odnowienia uczelni w 1400 r. Wielki w tym udział miała królowa Jadwiga oraz Władysław Jagiełło. Pierwszym rektorem odnowionej uczelni został Stanisław ze Skarbimierza. Uniwersytet powołany w 1400 różnił się od tego z 1364. Po pierwsze była to uczelnia "pełna" - z czterema wydziałami, w tym z teologią, która wówczas była uważana za królową nauk. Po odnowieniu Akademia Krakowska niemal od razu stała się silnym ośrodkiem naukowym o dużym zasięgu oddziaływania. Osiągnięcia "krakowskiej szkoły prawnej" stały się glebą, na której wyrosła polska doktryna tolerancji religijnej. Dzięki niej - kiedy w XVI wieku Europa była areną religijnych walk - Polska stała się oazą religijnej tolerancji w wyniku czego napływali tutaj licznie prześladowani w Europie innowiercy. Późniejsze losy Uniwersytetu Jagiellońskiego były różne, tak jak i Polski. Raz były to wzloty, raz upadki jednak nigdy nie przestał on być tą Alma Mater –matką karmicielką.

S.D.